Οι δικαστικές υπηρεσίες που παρέχονται στο ιατρείο είναι οι παρακάτω:
- Διενέργεια δικαστικής πραγματογνωμοσύνης.
- Υπηρεσίες τεχνικού συμβούλου.
- Εκτίμηση για την καταλληλότερη μορφή επικοινωνίας (σε περίπτωση διαζυγίου) μεταξύ παιδιού και γονέα.
- Διερεύνηση της ψυχικής ικανότητας του γονέα για ανάθεση επιμέλειας ανηλίκου.
- Διερεύνηση κακοποίησης ανηλίκου.
- Διευρεύνηση αληθών ή ψευδών καταγγελιών για κακοποίηση ανηλίκου.
- Διαμεσολάβηση στην αποκατάσταση επικοινωνίας γονέα παιδιού.
- Εκτίμηση της ψυχικής ικανότητας του ανηλίκου ως μάρτυρα.
- Γνωμοδότηση σε γονείς και δικηγόρους για τον τρόπο διευθέτησης μιας δικαστικής υπόθεσης με σκοπό την καλύτερη έκβαση για την ομαλή ψυχική υγεία του παιδιού.
Η Αμερικανική Ακαδημία Ψυχιατρικής και Νόμου ορίζει τη Δικαστική Παιδοψυχιατρική ως την ιατρική υποειδικότητα που εφαρμόζει κλινικές και ερευνητικές πρακτικές σε περιπτώσεις στις οποίες χρειάζεται να διερευνηθούν θέματα νομικής φύσεως.
Τέτοια θέματα περιλαμβάνουν περιπτώσεις βίας,ποινικού καταλογισμού,αστικής και ποινικής ευθύνης,επιμέλειας ανηλίκων,σωματικών βλαβών,σεξουαλική κακοποίηση,παραμέληση ανηλίκων κ.ο.κ.
(American Academy of Psychiatry and Law: what is Forensic Psychiatry)
Στις χώρες της Ε.Ε. σε σχέση με τη Δικαστική Ψυχιατρική αναφέρεται ότι το στοιχείο-κλειδί στους ορισμούς της Δικαστικής Ψυχιατρικής στις χώρες αυτές αποτελεί η αλληλεπίδραση μεταξύ ψυχικής υγείας και νόμου και η ανάγκη να καταθέσει ο δικαστικός (παιδο)ψυχίατρος την επαγγελματική του γνώμη και εξειδικευμένη γνώση τόσο σε πολιτικά όσο και και σε ποινικά δικαστήρια,ενώ το γνωστικό αντικείμενο της υποειδικότητας αυτής της ψυχιατρικής βασικά σχετίζεται με την εκτίμηση και θεραπεία ατόμων με ψυχική διαταραχή που εκδηλώνουν αντικοινωνική ή βίαιη συμπεριφορά.
(Gordon H. Lindavist P. Forensic Psychiatry in Europe)
Ο (παιδο)ψυχίατρος πραγματογνώμονας παρέχει τη συνδρομή του στο δικαστικό σύστημα και απαντάει σε νομικά ερωτήματα.Έτσι τα συμπεράσματα του πρέπει να βασίζονται σε νέες γνώσεις και δεξιότητες που χρειάζεται να έχει αποκτήσει.
Κατά την τελευταία εικοσαετία έχει αυξηθεί σημαντικά στη χώρα μας η κοινωνική ευαισθητοποίηση σε θέματα που αφορούν τα δικαιώματα του παιδιού και την προστασία της παιδικής ηλικίας. Καταγγελίες περί κακοποίησης των παιδιών, και ειδικότερα σεξουαλικής κακοποίησης και παραμέλησης των παιδιών, καθώς και η έκτασή του, έχει πλέον αφυπνίσει την κοινωνική συνείδηση στην Ελλάδα και επηρεάσει πολλούς επαγγελματίες της ψυχικής υγείας, της κοινωνικής πρόνοιας, του δικαστικού-νομικού συστήματος καθώς και το ευρύ κοινό.
Οι κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές, με τις συνακόλουθες συνέπειες, αλλά και οι αλλαγές στην δομή και λειτουργία της ελληνικής οικογένειας έχουν συσχετιστεί με την αύξηση της συχνότητας της κακομεταχείρησης των παιδιών, καθώς και της νεανικής παραβατικότητας. Τα παραπάνω φαινόμενα, καθώς και οι πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις που εκσυγχρονίζουν το θεσμικό πλαίσιο αντιμετώπισης της παιδικής κακοποίησης, της ενδοοικογενειακής βίας και της παραβατικότητας των ανηλίκων, έχουν άμεση σχέση με την αυξανόμενη αναγνώριση των Παιδοψυχιάτρων και των Παιδοψυχολόγων από τους αρμόδιους δικαστικούς, εισαγγελικούς και άλλους φορείς, ως ειδικών επιστημόνων, οι γνώσεις των οποίων μπορούν να βοηθήσουν πιο αποτελεσματικά το έργο τους και στη λήψη ορθότερων αποφάσεων.
Η Ψυχιατροδικαστική Παιδιών και Εφήβων είναι ένα διαρκώς αναπτυσσόμενο γνωστικό αντικείμενο. Η πρόσφατη ίδρυση της Ευρωπαικής Εταιρείας Ψυχιατροδικαστικής Εφήβων και οι αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο αντιμετώπισης της νεανικής παραβατικότητας στις περισσότερες χώρες είναι ενδεικτικές της σύγχρονης αντιμετώπισης του σοβαρού αυτού κοινωνικού προβλήματος. Η Ψυχιατροδικαστική Παιδιών και Εφήβων έχει θεσμοθετηθεί ως υποειδικότητα της Παιδοψυχιατρικής στο Ηνωμένο Βασίλειο, στις Η.Π.Α., στον Καναδά, στην Αυστραλία, ενω στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης έχουν αναπτυχθεί εκπαιδευτικά προγράμματα,δομές και δίκτυα υπηρεσιών για την εξειδικευμένη αντιμετώπιση (αξιολόγηση και παρέμβαση) των περιστατικών που εμπλέκονται στη δικαστική διαδικασία.Η άσκησή της προυποθέτει εκπαίδευση στην Ψυχιατρική Ενηλίκων,στην Παιδοψυχιατρική,στην Αναπτυξιακή Ψυχολογία, και επιπλέον,απαιτείται εξοικείωση με τις νομικές διαδικασίες, το νομοθετικό πλαίσιο, και γενικότερα με τις ιδιαίτερες απαιτήσεις των υποθέσεων στις οποίες ο ειδικός ψυχικής υγείας καλείται να συνδράμει το έργο των δικαστικών λειτουργών.
Κείμενο από τη βιβλιογραφία: “Ψυχιατροδικαστική Παιδιών και Εφήβων” Ι.Γιαννοπούλου,Αθ.Δουζένης,Λ.Λύκουρας